Zaburzenia psychiczne to ogól zaburzeń zachowania i czynności psychicznych. Zwykle są one powodem utrudnień w funkcjonowaniu w społeczeństwie oraz cierpienia. Są przedmiotem zainteresowania psychiatrii klinicznej.
Do psychicznych zaburzeń zaliczany jest szereg różnego rodzaju problemów. W pojęciu tym mieści się zarówno depresja, jak też starcze zespoły otępienne lub całościowe zaburzenia rozwoju u dzieci. Zaliczamy również do nich zaburzenia snu, osobowości lub odżywiania.
Zaburzenia psychiczne dzielimy tradycyjnie na zaburzenia psychotyczne (inaczej psychozy - stany chorobowe), takie jak:
- zaburzenia świadomości,
- zaburzenia nastroju i emocji,
- omamy,
- urojenia,
- zaburzenia myślenia.
oraz na zaburzenia niepsychotyczne, które obejmują:
- uzależnienia od alkoholu i substancji psychoaktywnych,
- nerwice,
- niektóre dewiacje seksualne,
- stany lękowe,
- część zaburzeń psychosomatycznych,
- niepełnosprawność intelektualna.
Podział ten nie do końca jest ścisły, ponieważ w przebiegu niektórych zaburzeń niepsychotycznych, mogą pojawić się również psychozy.
Według innego podziału zaburzeń psychicznych, może wyróżnić:
- zaburzenia psychotyczne - psychoza, schizofrenia,
- zaburzenia łaknienia - anoreksja, bulimia,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne - nerwica natręctw,
- zaburzenia osobowości - zaburzenia paranoiczne, antyspołeczne,
- zaburzenia lękowe - lęk uogólniony, lękliwość społeczna, zaburzenia paniczne, fobie,
- zaburzenia nastroju - depresja, choroba afektywna dwubiegunowa, cyklotomia,
- uzależnienia - alkohol, narkotyki, pornografia, kleptomania, seks, nikotyna.
Zaburzenia psychiczne objawiają się w różny sposób. W przypadku chorób jak psychoza czy schizofrenia charakterystyczne będą omamy oraz urojenia. Do objawów innych zaburzeń zaliczamy:
- brak poczucia sensu życia,
- nieuzasadnione stany euforii lub depresji,
- nagłe zmiany zachowania,
- autoagresja,
- pesymizm,
- derealizacja,
- depersonalizacja,
- niska samoocena,
- zmienny apetyt,
- lęka,
- apatia,
- problemy z kontaktach społecznych,
- gonitwa myśli.
Wyznaczenie granic normalności jest dość trudne. W psychiatrii biologicznej zaburzenia psychiczne łączą się z przyczynami neurochemicznymi. W psychologii zaś większość zaburzeń łączona jest z doświadczeniami społecznymi, poziomem nasilenia stresu lub czynnikami intrapsychicznymi. Niektóre dziedziny, jak np. psychologia systemowa, czy antypsychiatria zrzucają ciężar patologii z intrapsychicznych procesów na interakcje społeczne, głównie związane z pochodzeniem jednostki i jej rodziną.
