Zawał serca zazwyczaj rozwija się jako następstwo choroby niedokrwiennej serca, jednak nie w każdym przypadku. Czasem występuje u osób z niezdiagnozowaną chorobą wieńcową i bywa jej pierwszym objawem (dzieje się tak w około 40% przypadków).
Przyczyną choroby wieńcowej jest miażdżyca. Wśród czynników przyczyniających się do rozwoju miażdżycy, które nie leżą po stronie pacjenta (nie ma na nie wpływu), znajdują się płeć i wiek (częściej choroba ta dotyka mężczyzn niż kobiety).
U kobiet przed menopauzą występuje mniejsze ryzyko miażdżycy dzięki naturalnym estrogenom. Niestety zamienniki tych estrogenów, podawane w hormonalnej terapii zastępczej, nie spełniają ochronnej fukcji.
Czynniki sprzyjające zwiększonemu ryzyku zawału serca to m.in.:
- cukrzyca,
- otyłość brzuszna,
- palenie papierosów,
- zwiększone stężenie cholesterolu całkowitego, zmniejszenie cholesterolu HDL ("dobrego"), zaś zwiększenie cholesterolu LDL ("złego") i trójglicerydów.
Jeśli zaobserwujemy u siebie dwa z wymienych wyżej czynników, mamy czterokrotnie zwiększone ryzyko zagrożenia zawałem serca, niż w przypadku, gdy ich nie mamy. Jeśli z tych czynników spełnione są trzy - wówczas ryzyko jest dziesięciokrotnie większe.
Wśród innych przyczyn miażdżycy wymieniane są:
- siedzący tryb życia,
- stres,
- brak ruchu.
Zawał serca nie jest jednostką chorobową charakterystyczną osobom młodym. Zdarzają sie jednak przypadki, gdy zmiany miażdżycowe rozwijają się w szybkim tempie i w takim wypadku niedokrwienie serca może się przydarzyć osobom przed 40. rokiem życia.
U osób, które cierpią na wrodzone zaburzenia gospodarki lipidowej, niedoczynność tarczycy lub zespół antyfosfolipidowy, zawał serca może wystąpić nawet przed ukończeniem 30. roku życia. Są to jednak rzadkie przypadki.
Wielu lekarzy podziela zdanie, że za część niewyjaśnionych zgonów u względnie młodych osób (przed 40. rokiem życia) może odpowiadać przechorowana w dzieciństwie choroba Kawasaki. Schorzenie to zostało niedawno odkryte, wcześniej mylone było z chorobami wieku dziecięcego. W chwili obecnej medycyna dysponuje możliwością leczenia choroby wieńcowej, co być może przyczyni się do zmniejszenia częstości występowania zawałów u młodych ludzi.
Czynnikiem wywołującym zawał może być również natężony, gwałtowny wysiłek fizyczny lub stresujące sytuacje, które przebiegają z dużymi wahaniami ciśnienia. Do zawału zwykle dochodzi w godzinach porannych, między 6.00 a 12.00.
